پلی اتیلن ترفتالات چیست؟

پلی اتیلن ترفتالات (Polyethylene terephthalate – PET) چیست؟

پلی اتیلن ترفتالات پلیمری است که در اغلب کشورها برای تولید الیاف پلی استر(70 درصد) رزین بطری (22 درصد) فیلم (6 درصد) و رزین های پلی استر مهندسی (2 درصد) به کار رفته، ولی در ایران این پلیمر بیشتر برای ساخت انواع بطری­ های آشامیدنی استفاده می­‌شود. با توجه به مقاومت بالای این بطری­ ها در برابر شکستگی، دما و نفوذ گازها، دارا بودن وزن کم و ارزان بودن قیمت نسبت به سایر مواد بسته بندی همچون شیشه و فلز، تولید بطری­ های پلاستیکی از این رزین کاربرد گسترده­ای پیدا کرده است. که بالطبع موجب ورود بطری­ های PET مصرفی به جریــان زباله های شهری می­گردد. بالا بودن حجم این بطری­ ها نسبت به وزن، که فضای زیادی را در هنگام حمل و نقل و دفن به خود اختصاص می­دهند و تجزیه بسیار طولانی آن در طبیعت (حدود 300 سال)، باعث گردیده تا مسئله بازیافت این بطری ­ها، بخصوص در سال­ های اخیر توجه همگان را به خود جلب نماید.

نحوه تولید پت (PET)

اسید ترفتالیک خالص (PTA) در واحدی به همین نام طی فرآیندی از پارازایلین بدست می آید. در واحد  PTA با اکسید کردن پارازایلین در مجاورت هوا و طی مراحل مختلف و نهایتاً شسته شدن با اسید استیک محصولی  بنام اسید ترفتالیک خالص بدست می ­آید. شکل ظاهری این محصول علیرغم اینکه اسم آن با اسید شروع می شود به صورت پودرهایی در اندازه 40 تا 200 میکرون است اسید ترفتالیک در واحد دیگری طی یک فرآیند شیمیایی با اتیلن گلیکول ترکیب شده و نهایتا پلی اتیلن ترفتالات یا  PET بدست می­ آید. شکل ظاهری این محصول شبیه چیپس است و گرید­های مختلفی دارد که گرید بطری و گرید الیاف آن در واحد  PET مجتمع­ های پتروشیمی تولید می شود. در واقع این چیپس ­ها در صنایع پایین دستی ذوب شده و طی فرآیندهای شیمیایی به محصولات پلاستیکی تبدیل می شوند.

کاربردها و خواص پت (PET)

امروزه PET  عمدتاً از ترکیب اتیلن گلیکول با اسید ترفتالیک با کمک گرما و کاتالیزور بدست می­ آید که پلیمری خطی و مقاوم در برابر حلال­ ها است.خواص فیزیکی و شیمیایی ویژه، PET مانند استحکام مکانیکی بالا استحکام اتصالات، شفافیت، وزن سبک، بی خطر بودن آن از نظر سمیت و نفوذ ناپذیری در برابرCO2 سبب شده است که به طور گسترده­ای در ساخت فیلم های عکاسی، بطری­ های نوشیدنی و الیاف به کار رود. همچنین در تهیه الیاف پیوسته BCF و نخ صنعتی و POY ،Staple منسوجات و پوشاک کاربرد دارد. به علت اثر نداشتن PET در مزه و پایداری در برابر گرما به عنوان بسته بندی مواد غذایی نیز استفاده می شود.

مزایا و معایب استفاده از پت (PET)

مزیت استفاده از بطری ­های PET این است که درب بطری به راحتی باز می­شود و قابلیت بسته شدن مجدد را دارد و همچنین سبک و ارزان قیمت می­ باشند. PET به طور ذاتی مشخصات پلاستیک­ های زیست تخریب را دارد و در مدت دو سال در زیر خاک بیش از 30 درصد آن تخـریب می­گردد که بـازیافت PET و تبدیل آن به محصـولات قابل مصرف راه حل مناسب­تری است. این مواد با اینکه در صد وزنی کمی از کل ضایعات جامعه (حدود 7 درصد) را تشکیل می­دهند ولی به علت چگالی کم، حجم بالایی حدود 30 درصد کل ضایعات را در بر دارند. به طور معمول حدود 800 کیلوگرم زباله در هر متر مکعب فضای دفن جای می­گیرد در حالیکه یک متر مکعب فضای دفنی تنها می­تواند 35 کیلوگرم بطری را در خود جای دهد.